Cá La Hán hay còn được gọi là cá cảnh hoàng đế, là một biểu tượng của sự may mắn và thịnh vượng trong văn hóa Á Đông. Với vẻ đẹp hoàn hảo và sự phát triển đặc biệt, nuôi cá La Hán không chỉ là việc đơn giản mà còn là một nghệ thuật. Để có thể nuôi dưỡng cá La Hán đòi hỏi sự kiên nhẫn, kiến thức và sự quan tâm đặc biệt. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá cách nuôi cá La Hán để chúng phát triển một cách tối ưu nhất.
Nguồn gốc
Cá La Hán có nguồn gốc từ các phương pháp lại tạo của các nghệ nhân cá cảnh và không có sẵn trong tự nhiên. Mặc dù có những giả thuyết cho rằng cá La Hán là kết quả của sự lai tạp giữa cá Hồng Két và cá rô phi họng đỏ. Thực tế là cá La Hán được tạo ra thông qua việc lai tạp nhiều loại cá khác nhau trong họ cá rô phi. Họ cá rô phi có hơn 400 loài và người nuôi cá cảnh đã kết hợp các loài này để tạo ra cá La Hán với nhiều màu sắc và hình dáng đa dạng.
Cá La Hán xuất hiện lần đầu tiên tại các bể nuôi cá ở Malaysia. Từ năm 2001, các cuộc thi cá La Hán đã gây được sự chú ý và tạo nên phong trào chơi cá La Hán, lan rộng sang nhiều nước châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Đài Loan, và đặc biệt là đã phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam từ đầu năm 2004.
Ngoại hình
Cá La Hán trưởng thành có những đặc điểm độc đáo thừa hưởng từ cá đực và cá mẹ. Điều đáng chú ý nhất là màu sắc lấp lánh trên thân cá, mỗi con cá La Hán có màu sắc riêng biệt, không có con nào giống con nào. Chúng có đuôi xòe đẹp và vây thường kéo dài, mắt không to, và hai mang ngắn. Kích thước của cá La Hán trưởng thành thường từ 25cm đến 30cm, tùy thuộc vào từng loài.
Để đánh giá một chú cá La Hán có đẹp hay không, có một số tiêu chuẩn chung. Thân cá nên có nhiều “châu”, tức là những vảy cá óng ánh. Màu sắc của cá cũng rất quan trọng, càng sặc sỡ thì càng được đánh giá cao. Đặc biệt, cá La Hán đẹp nổi bật bởi cái đầu có cái gù càng to càng tốt.
Hành vi & tập tính
Cá La Hán có tính cách hiếu động và tò mò, thường thích bơi lội trong hồ và khám phá môi trường xung quanh. Chúng cũng thích phá phách những vật làm cảnh trong hồ, như đá hoặc cây thủy sinh. Do đó, thường thì cá La Hán được nuôi trong hồ trơn để tránh việc gây hại cho cảnh quan trong hồ.
Hiện nay, có hơn 60 loài cá La Hán được lai tạo, tuy nhiên, một số loài phổ biến và được ưa thích bao gồm Kim Cương, Thái Đỏ, King Kamfa,… Chúng có thể được nuôi đơn độc hoặc theo một đàn với số lượng ít cá thể.
Môi trường sống
Cá La Hán thích sống trong hồ cá riêng biệt, đủ rộng và đủ sâu để chúng có không gian để bơi lội và khám phá. Kích thước tối thiểu của hồ phụ thuộc vào số lượng cá La Hán bạn muốn nuôi, nhưng nên đảm bảo rằng mỗi con cá có ít nhất 20-30 lít nước. Môi trường nhiệt độ phải được duy trì ổn định trong khoảng 24-28°C, có pH từ 6.5-7.5 và độ cứng từ 4-10 dH.
Cá La Hán cần có một chu kỳ ánh sáng tự nhiên tương đối ổn định. Bạn có thể trồng các loại cây thủy sinh như cỏ đuôi chồn, cỏ chân vịt hoặc các loại đá to để tạo chỗ ẩn nấp. Trong bể, bạn cần trang bị máy lọc nước, máy bơm và hệ thống chiếu sáng.
Thức ăn
Cá La Hán là loài ăn tạp, và thức ăn sống là phần lớn chế độ ăn của chúng. Bạn có thể cho cá La Hán ăn tôm tép sống, ốc, giun và các loại sò. Bạn cũng có thể cho cá La Hán ăn thức ăn khô được sản xuất đặc biệt cho cá cảnh. Thức ăn khô có thể chứa các thành phần cần thiết như protein, vitamin và khoáng chất.
Sinh sản
Người nuôi cá sẽ chọn ra hai con cá La Hán trưởng thành, một cá trống và một cá mái. Cá trống thường phải có kích thước lớn, màu sắc tươi đẹp và sức khỏe tốt. Hai con cá La Hán sẽ bắt đầu quá trình đẻ trứng sau khi tấm kính được loại bỏ. Cá mái sẽ lú ra ống sinh dục và dán trứng lên giá thể, cá trống sẽ bơi theo tưới tinh lên trứng. Quá trình đẻ trứng thường kéo dài khoảng hai giờ đồng hồ.
Sau khi cá đã đẻ xong, thường người nuôi cá sẽ vớt hai con cá cha mẹ ra hoặc tách riêng giá trứng sang hồ khác để ấp trứng. Điều này được thực hiện để tránh cá cha mẹ cắn nhau để tranh giành ổ trứng. Cá non sẽ nở sau khoảng 48 giờ.
Bệnh thường gặp
Cá La Hán như các loài cá khác, có thể mắc phải một số bệnh thường gặp như:
- Bệnh vi nấm: Gây ra bởi nấm, dẫn đến sự xuất hiện của các vết trắng hoặc mờ trên cơ thể cá. Bệnh vi nấm thường xảy ra khi cá bị tổn thương hoặc môi trường nước không được duy trì sạch sẽ.
- Bệnh đường ruột: Là một bệnh nội tiết, gây ra sự sưng phồng của cơ thể cá, đặc biệt là các vây và mắt. Cá bị bệnh dropsy thường có triệu chứng khó thở, mất nhiều nước, và cơ thể có dấu hiệu chảy nước.
Câu hỏi thường gặp
Cá La Hán là một loài cá cảnh đặc biệt với ngoại hình đa dạng và hấp dẫn. Được lai tạo từ nhiều loài cá khác nhau, chúng có tuổi thọ khá cao với một số cá thể có thể sống trên 10 năm và có sức khỏe tốt.
Cá Betta có thể sống cùng với cá La Hán trong một bể rộng và có nhiều nơi trú ẩn. Ngoài ra, cá cảnh Corydoras, như Corydoras Panda hoặc Corydoras Julii, có thể sống cùng với cá La Hán. Chúng là cá đáy nhỏ và thân thiện, không gây rối và không bị cá La Hán quấy rầy.
