Cá bút chì suối cạn (Nannostomus beckfordi) là một loài cá nước ngọt có nguồn gốc từ châu Phi. Đây là một trong những loại cá kiểng phổ biến, thu hút đông đảo người chơi cá cảnh bởi ngoại hình đẹp, sặc sỡ. Trong bài viết này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về cách nuôi cá bút chì suối cạn và giải quyết các vấn đề hay gặp.
Giới thiệu
Nguồn Gốc: Cá bút chì chủ yếu có nguồn gốc từ các vùng rừng mưa châu Phi, bao gồm khu vực châu Phi Tây, Trung và Đông. Đây là những vùng đất nhiệt đới với khí hậu ẩm ướt và mưa nhiều, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và sinh tồn của loài cá này.

Ngoại hình: Cá bút chì có ngoại hình đặc trưng với vây lưng cao và vây hậu môn thon dài. Đặc biệt, cái đuôi và cái vây caudal của chúng được thiết kế theo dạng lá bút chì, tạo nên vẻ đẹp độc đáo cho loài cá này. Kích thước thường dao động từ 5 đến 7 cm, tùy thuộc vào loài cụ thể. Cá bút chì có họa tiết và màu sắc đa dạng, từ sắc màu rực rỡ như đỏ, cam, vàng, xanh đến những màu sắc tối màu với các sọc và điểm trắng đen tinh tế.
Hành vi và tập tính: Cá bút chì có hành vi sống động và linh hoạt, thích nghi tốt với môi trường sống thiên nhiên. Chúng thường xuất hiện ở các vùng nước chậm chảy, suối cạn, và ao nhỏ trong rừng mưa. Tuy nhiên, hơn nữa, các loài cá bút chì cũng được chọn làm loài cá kiểng vì tính hoạt động nhanh nhẹn và hấp dẫn của chúng.
Tuổi thọ: Tuổi thọ của cá bút chì thường dao động từ 1 đến 2 năm. Để kéo dài tuổi thọ của cá bút chì, người chơi cá cần tạo ra môi trường sống tốt, bảo đảm chất lượng nước và cung cấp chế độ ăn uống cân đối.
🐡Bật mí thêm cho bạn🐡 Hướng dẫn cách nuôi cá Hang động mù phát triển khỏe mạnh
Bể nuôi

Kích thước bể cá: Do cá bút chì có kích thước nhỏ, nên bạn có thể chọn một bể cá có kích thước tối thiểu 10-20 lít. Tuy nhiên, nếu bạn muốn nuôi nhiều con hoặc muốn tạo môi trường sống tự nhiên cho chúng, hãy xem xét bể cá có kích thước lớn hơn từ 40-60 lít.
Hệ thống lọc nước: là một yếu tố quan trọng để duy trì chất lượng nước trong bể cá.
- Lọc cơ: dùng để loại bỏ các tạp chất lơ lửng và rác thải lớn trong nước. Có thể sử dụng loại lọc bụi hoặc lọc hồ bơi nhỏ phù hợp với kích thước bể cá.
- Lọc thủy sinh: sử dụng cơ chế lọc cơ học, hóa học và vi sinh để loại bỏ các chất ô nhiễm khác trong nước. Điều này giúp duy trì môi trường nước trong lành và ổn định hơn.
Điều chỉnh môi trường nước: Cá bút chì cần môi trường nước ổn định và phù hợp để phát triển và sinh sống.
- Nhiệt độ nước: tốt cho cá bút chì dao động từ 22°C đến 26°C. Sử dụng bình nhiệt để duy trì nhiệt độ ổn định trong bể.
- Độ pH: Phạm vi pH tốt cho cá bút chì là từ 6.5 đến 7.5. Để điều chỉnh pH, bạn có thể sử dụng các sản phẩm hóa học đặc biệt hoặc sử dụng các vật liệu tự nhiên như trầm hương, sỏi vôi để ổn định pH.
- Ánh sáng: Cá bút chì thích ở trong bóng tối hoặc ánh sáng mờ. Hãy cung cấp ánh sáng tự nhiên hoặc sử dụng đèn hồ cá có độ sáng nhẹ để không làm phiền cá.
🐳Tìm hiểu thêm🐳Cách nuôi cá Sặc ngọc trai phát triển khỏe mạnh
Nguồn nước
Thay nước định kỳ: Thay nước định kỳ là một hoạt động quan trọng để loại bỏ các chất ô nhiễm và đảm bảo chất lượng nước tốt. Thường xuyên thay nước 20-30% trong bể mỗi tuần hoặc hai tuần. Điều này giúp giữ cho môi trường nước trong lành và tránh sự tích tụ của các chất độc hại.
Kiểm tra chất lượng nước: Các thông số quan trọng cần kiểm tra bao gồm:
- Độ pH: Đảm bảo pH trong phạm vi 6.5-7.5. Nước có độ pH không ổn định có thể gây stress và ảnh hưởng đến sức khỏe của cá.
- Độ cứng nước: Độ cứng nước nên ở mức từ 5-15 dH, phụ thuộc vào loại cá bút chì và yêu cầu cụ thể của chúng.
- Nhiệt độ: Theo dõi nhiệt độ nước để đảm bảo nó nằm trong khoảng 22°C – 26°C, phù hợp với sự phát triển của cá bút chì.
- Ammonia, Nitrite, Nitrate: Kiểm tra mức độ ammonia, nitrite và nitrate trong nước để đảm bảo rằng chúng không vượt quá mức an toàn cho cá.
Xử lý các vấn đề về nước:
- Thay nước định kỳ: Khi các thông số nước không ổn định, hãy thay nước định kỳ để giảm mức độ ô nhiễm và tạo môi trường nước trong lành hơn.
- Sử dụng hóa chất điều chỉnh: Có thể sử dụng các loại hóa chất điều chỉnh như xử lý ammonia, xử lý nitrite, hay tăng độ cứng nước.
- Sử dụng vật liệu hấp thụ: Sử dụng các vật liệu hấp thụ như than hoạt tính, tro bắp hay cây tràm để loại bỏ các chất độc hại khỏi nước.
Thức ăn

Thức ăn khô: là một lựa chọn phổ biến và tiện lợi cho cá bút chì. Có thể mua các viên thức ăn khô chuyên dụng cho cá kiểng từ các cửa hàng thú cưng hoặc cửa hàng bán thủy sinh. Đảm bảo chọn loại thức ăn có chất dinh dưỡng đa dạng và giàu protein để đáp ứng nhu cầu ăn uống của cá.
Thức ăn sống: là một phần quan trọng trong chế độ ăn của cá bút chì. Cá bút chì ưa thích ăn sâu bọ và các con vật sống nhỏ. Bạn có thể cho chúng ăn nhụn sâu, ruồi, muỗi, các loại giun, nhựa mực và côn trùng sống nhỏ khác. Thức ăn sống giúp cung cấp các chất dinh dưỡng tự nhiên và làm cho việc ăn uống của cá tự nhiên hơn.
Thức ăn tự nhiên: Cá bút chì cũng ưa thích ăn các thức ăn tự nhiên được tìm thấy trong môi trường sống thiên nhiên của chúng. Điều này bao gồm các con vật nhỏ, sâu bọ, tảo và vi sinh vật. Bạn có thể cung cấp cho cá bút chì các loại thức ăn tự nhiên như tro bắp, trầm hương, cây tràm, và cỏ nước để bổ sung chế độ ăn uống của chúng.
🐋Tiết lộ thêm cho bạn🐋 Cách nuôi cá Tetra mắt đỏ phát triển khỏe mạnh nhất
Sinh sản
Sinh sản theo hình thức đẻ con cá nhỏ: Cá bút chì suối cạn sinh sản theo hình thức đẻ con cá nhỏ. Cá cái sẽ đẻ các quả trứng nhỏ, được gọi là quả trứng viên, trên các lá cây hoặc các vật liệu gần mặt nước. Sau đó, cá đực sẽ thụ tinh quả trứng và cái sẽ tiếp tục giữ quả trứng trong cơ thể cho đến khi nở ra con non.
Sự chăm sóc con non: Cá cái bút chì suối cạn chịu trách nhiệm chăm sóc con non sau khi nở. Cá cái sẽ giữ các con non trong miệng để bảo vệ chúng khỏi các mối nguy hiểm từ môi trường bên ngoài. Con non sẽ ở trong miệng cá cái trong một thời gian ngắn cho đến khi có đủ khả năng di chuyển và tự bảo vệ. Sau đó, cá cái sẽ phóng thích con non ra môi trường nước để tự mình sống sót.
Tính cách tự nhiên trong việc sinh sản: Sinh sản của cá bút chì suối cạn thường diễn ra tự nhiên và dễ dàng trong điều kiện phù hợp. Chúng không đòi hỏi nhiều can thiệp từ người nuôi. Tuy nhiên, để đảm bảo sự thành công trong việc sinh sản, bạn nên tạo ra môi trường sống tốt với đủ nơi ẩn nấp và cung cấp thức ăn phong phú.
Cách nuôi con non: Sau khi các con non được phóng thích ra môi trường nước, bạn nên cung cấp thức ăn phù hợp cho chúng, chẳng hạn như các loại thức ăn sống nhỏ như nhụn sâu, côn trùng sống nhỏ và tảo. Đảm bảo cung cấp môi trường nước sạch sẽ và ổn định để giúp con non phát triển khỏe mạnh.
Các loài cá có thể nuôi chung
Guppy: là một trong những loài cá kiểng phổ biến và thích hợp để nuôi chung với cá bút chì. Guppy có màu sắc đa dạng và di chuyển nhanh, điều này không chỉ làm cho bể cá thêm đẹp mắt mà còn kích thích hoạt động của cá bút chì.
Cá cảnh mào: Cá cảnh mào, hay còn gọi là cá cờ rôm, là một lựa chọn khác để nuôi chung với cá bút chì. Tuy nhiên, cần phải giám sát cẩn thận và đảm bảo không có các con cá cái mào cá đực, vì chúng có thể trở nên hung dữ và tấn công các loài cá khác trong bể.
Cá molly: Cá molly có màu sắc đa dạng và sống hòa bình với nhiều loại cá khác. Chúng ưa thích nước mềm và kiềm, nên bạn cần điều chỉnh môi trường nước cho phù hợp.
Cá cảnh bọ: Cá cảnh bọ, hay còn gọi là cá cảnh thủy tức, là loại cá đáy rất hữu ích trong việc làm sạch bể. Chúng không gây hại và có thể hòa hợp với cá bút chì.
Các bệnh thường gặp ở cá bút chì suối cạn
Bệnh đường ruột:
- Triệu chứng: Cá bút chì có các triệu chứng bất thường như bụng căng, ốm, chảy xệ, và phân lỏng.
- Giải pháp: Cắt giảm lượng thức ăn, sử dụng thức ăn dễ tiêu hóa hoặc thức ăn sống tươi để hỗ trợ tiêu hóa, và giữ cho môi trường nước trong sạch sẽ.
Bệnh dịch hạch:
- Triệu chứng: Cá bút chì bị tổn thương trên da và vây, xuất hiện vết thương, nọc độc, hoặc viêm nhiễm.
- Giải pháp: Sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị bệnh dịch hạch và kiểm tra chất lượng nước để giữ môi trường trong lành.
Trùng đáy:
- Triệu chứng: Cá bút chì thể hiện dấu hiệu đào mỏ hoặc gặm đáy bể cá.
- Giải pháp: Sử dụng thuốc trị bệnh trùng đáy như praziquantel.
Bệnh tổn thương từ chấn thương:
- Triệu chứng: Cá bút chì có những vết thương do chấn thương hoặc xung đột với các loài cá khác.
- Giải pháp: Đảm bảo cung cấp môi trường sống an toàn và không có vật nuôi hung dữ trong bể cá. Dùng thuốc chữa lành vết thương nếu cần thiết.
Kết luận
Nuôi cá bút chì suối cạn lên màu đẹp không chỉ đơn thuần là việc cung cấp thức ăn và chăm sóc môi trường, mà còn đòi hỏi kiến thức về hành vi và tập tính của loài cá này. Khi được chăm sóc đúng cách, cá bút chì suối cạn sẽ trở thành một điểm nhấn nổi bật trong hồ nuôi của bạn, mang đến vẻ đẹp tươi sáng và cuốn hút cho không gian sống.
Câu hỏi thường gặp
Cá bút chì là một loại cá kiểng tương đối dễ nuôi với điều kiện môi trường và dinh dưỡng phù hợp. Chúng có kích thước nhỏ và không đòi hỏi không gian lớn, nhưng yêu cầu môi trường nước ổn định và thức ăn đa dạng.
Cá bút chì có thể sống trong bể không có máy lọc, nhưng để duy trì môi trường nước sạch sẽ và lành mạnh, máy lọc là một yếu tố quan trọng. Máy lọc giúp loại bỏ chất ô nhiễm trong nước và cải thiện chất lượng nước, giúp cá bút chì có môi trường sống tốt hơn.